Şili’nin Atacama Çölü’nde bulunan VLT, 3,300 ışık yılı uzaklıktaki yemyeşil ‘IC 1295’ bulutlusunun (nebula) bugüne kadar çekilen en detaylı fotoğrafını elde etti.
Güneş boyutlarındaki yıldızların yaşam döngülerinin sonunda, geriye küçük sönük beyaz cüce yıldızlar kalır. Bu son aşama öncesinde yıldızlar maddelerinin çoğunu Uzay’a atarlar. Uzay boşluğuna atılan maddeler, on binlerce yıl süreyle gezegenimsi bulutsular olarak ışıltılı ve iyonlaşmış gaz bulutları şeklinde yıldızları çevreler.
VLT ile alınan bu yeni görüntüde, Kalkan takımyıldızı doğrultusunda bulunan IC 1295 gezegenimsi bulutsusu gösteriliyor. Birkaç katmandan oluşan tabaka ile çevrilmiş olan bulutsu, bir mikro-organizmanın hücre zarındaki farklı tabakalarının mikroskop altındaki görünüşünü andırıyor.
Göze çarpan kabarcıklar, yıldızın atmosferinde kullanılan gazlardan oluşuyor. Bu gaz, yıldızın merkezinde gerçekleşen, dev bir termo-nükleer püskürme gibi, kararsız füzyon reaksiyonlarıyla ortaya çıkan ani enerji boşalmaları ile dışarıya atılıyor. Dışarıya atılan gaz yaşlı yıldızdan çıkan mor-ötesi radyasyon ile ışıldamaktadır. Gaz içerisindeki farklı her element farkı renkte görülmektedir ve IC 1295’te göze çarpan hayalete benzer yeşil gölge, iyonlaşmış oksijenden kaynaklanmaktadır.
Parlak gazlardan oluşan bulutlar
Görüntünün ortasında, bulutsunun merkezini gösteren yıldızın parlak mavi-beyaz çekirdeği görülmektedir. Merkezdeki yıldız oldukça sönük bir beyaz cüce yıldızı haline gelerek milyarlarca yıl boyunca soğumaya başlayacaktır.
Güneş benzeri ve Güneş’in kütlesinin sekiz katı kadar olan yıldızlar, yaşamlarının sonunda gezegenimsi bulutsuları meydana getirirler. Güneş 4.6 milyar yaşında olup, yaklaşık bir dört milyar yıl daha yaşayacaktır.
İsimleri dışında gezegenimsi bulutsuların gezegenlerle bir alakası yoktur. Bu betimleyici tanım, bu tuhaf nesnelerin ilk kez teleskoplarla keşfedildiklerinde, dış gezegenlerden Uranüs ve Neptün’ü andırmaları ve akılda kalıcı tanımlarıyla bu şekilde kalmıştır. Ondokuzuncu yüzyılda yapılan ilk tayfsal gözlemlerde bu nesnelerin parlak gazlardan oluştuğu anlaşılmıştır.
IC 1295 bulutlusunun görüntüsü, Atacama Çölü’nde bulunan Cerro Paranal böglesindeki VLT üzerindeki FORS (Odak İndirgeyici Tayfçekeri) aygıtı ile alındı. Bu görüntüyü oluşturmak için üç farklı filtre kullanıldı. Mavi ışık (mavi renkli olarak), görünür ışık (yeşil renkle) ve kırmızı ışık (kırmızı renkle) filtrelerden geçirilmiştir.
Kaynak: eso.org/public/turkey
0 yorum: